Hoe was de sfeer in het ziekenhuis toen corona begon? En hoe ga je ermee om als de familieleden van terminale patiënten niet meer op bezoek mogen komen? Verpleegkundige, Tamara Haagmans, stond constant tussen twee vuren in. Ze vertelt over haar ervaring in de zorg in coronatijd.
Geen bescherming en paniek
“Collega’s liepen huilend over de afdeling, ze waren bang. Ja, zodra de eerste besmette mensen het ziekenhuis binnenstroomden, veranderde de sfeer aanzienlijk. Er was in die tijd nog niet veel bekend over corona, behalve de verhalen uit China. Er begon paniek te heersen. Filmpjes werden rondgestuurd van zorgmedewerkers uit Iran, die overleden aan de gevolgen van Covid-19. Niet bepaald geruststellend natuurlijk. Sommige medewerkers durfden dan ook niet meer naar de patiënten te gaan. Al helemaal niet, omdat er niet genoeg beschermingsmiddelen waren. Op een gegeven moment moest ik dan ook consulten gaan doen op de verpleegafdeling, zonder bescherming. Dus geen mondkapje of niks. Ik was het hier eigenlijk niet mee eens. Het ziekenhuis moest er toch voor zorgen dat ik veilig was? Binnen het ziekenhuis ontstonden discussies. Konden we niet alleen de acute zaken oppakken? Het gebrek aan bescherming, en de onwetendheid, gaf een onveilig gevoel!”
“Wie zorgt er voor mijn kindjes?”
“Zorgprofessionals.. Het wordt gezien als een soort roeping; je wilt mensen helpen en beter maken. Maar zodra corona een rol begon te spelen in Nederland, ging de zorg ineens ten koste van onszelf. We liepen het risico om besmet te raken. Wij konden niet meer veilig bij onze familie langsgaan. Ik weet nog dat er artsen waren, die zich flink zorgen maakten. Niet zozeer om zelf ziek te worden, maar ze hadden kleine kindjes. Wie zou voor de kindjes zorgen, en waar konden ze verblijven, als zij een besmetting zouden oplopen? Het was een bizarre tijd en de sfeer was niet heel fijn. Er was grote verdeeldheid. Sommige mensen deden nogal laconiek. Ze dachten, ach stel je niet aan, als je een beetje op afstand blijft, kun je gewoon je werk doen. Anderen hadden het in zich wat voorzichtiger te zijn. Maar niemand wist wat het virus betekende, hoe het precies zat of wie gelijk had.”
15 maart 2020
“Op 15 maart werden wij, de ouderen geneeskunde groep, naar huis gestuurd. Er waren geen poli’s meer, geen spreekuren. Alle planbare zorg werd afgezegd en uitgesteld en alle zorg ging naar de opgenomen cliënten. Mijn team werd opgeroepen om daar te helpen, maar ik begon even later met mijn nieuwe baan via Be Well. Dus mij riepen ze niet meer op. Mijn ervaring met corona in het ziekenhuis, was dus kort, maar krachtig. Een afscheid heb ik niet meer gehad, toch jammer na 26 jaar dienstverband. Niet eens een laatste kop koffie op de afdeling. Maar ach, er zijn veel ergere dingen, dat weet ik ook wel!”
Harder werken in coronatijd
“Een nieuwe baan, en dat in coronatijd.. Ik vond het spannend! Ik ging werken als Kwaliteitsverpleegkundige, dus werd van me verwacht dat ik op de hoogte was van bepaalde richtlijnen. Ik heb veel tijd gestoken in naslagwerk en in alle informatie van het RIVM. Steeds weer kwam ik nieuwe vraagstukken tegen, soms de kleinste dingen. Maakt het bijvoorbeeld uit als iemand het mondmasker binnenstebuiten draagt? Veel richtlijnen waren nog niet opgesteld, dus het was veel uitzoekwerk. Ik denk dat ik voor meer zorgprofessionals spreek, als ik zeg dat het harder werken was dan gemiddeld. In de zorg werken, is al best heftig, laat staan als er zo’n ziektebeeld bij komt. Alleen al de beschermingsmaatregelingen die er waren, kostten zoveel meer tijd. Ook kwamen er werkzaamheden bij zoals coronatesten, voorzorgmaatregelen, extra registraties en noem maar op. Het was dan ook bijzonder dat werd ingezien dat het voor ons een heftige periode was in de zorg, en dat iedereen voor ons ging klappen.”
Niet ónze keuze!
“Op Moederdag wilde iemand haar 100-jarige moeder bezoeken, dat is ook niet niks natuurlijk. Wij moesten dit weigeren, omdat bezoek niet toegestaan was. We hadden voorgesteld om haar via een hijskraan naar het raam te helpen, om toch haar moeder te kunnen verrassen, maar dit wilde ze niet. Na het overlijden van haar moeder, ontvingen we een lijst met daarin de spreuk dat haar moeder niet was overleden aan de gevolgen van corona, want ze was later besmet geraakt, maar als gevolg van eenzaamheid. Dat vond ik zelf zo confronterend. Maar het was het besluit van de overheid, je kan niet echt anders dan daarin meegaan. Tussen die twee lagen in zitten, de familieleden en overheid, was enorm lastig. Ik probeerde de situatie elke keer weer goed uit te leggen en iedereen rustig te houden. Het was niet ónze keuze. Meestal kregen we – uiteindelijk – wel begrip. Dat de richtlijnen steeds wisselden, hielp niet mee. Het maakte ons ongeloofwaardig tegenover de familieleden van bewoners. Die zeiden: daar staat dit, jullie zeggen dat, daar is het weer zo. Ik begreep de frustraties, maar we deden zo ons best om iedereen veilig te houden!”
Nieuwe, lastige, uitdagingen in de zorg
“Ja, we hadden er eigenlijk, soort van, een nieuwe functie bij. Zo veilig mogelijk werken, op de hoogte blijven van de nieuwste ontwikkelingen, veel tijd en energie kwijt aan de familieleden, alles zo goed mogelijk doen ongeacht de situatie. Maar dit werd lang niet altijd ingezien. Zelf had ik een extra uitdaging. Ik werkte met ouderen met een dementiesyndroom. Het is normaal gesproken al lastig om uit te leggen waarom iemand geen bezoek meer mag krijgen. Laat staan aan iemand met geheugenproblemen. Daarnaast moest ik als Kwaliteitsverpleegkundige beslissen of er toch niet eenmalig een bezoeker mocht langskomen bij patiënten die ineens terminaal waren. Officieel mocht dit niet, tenzij ze niet meer aanspreekbaar, terminaal in bed lagen. Ik vond het nogal wat als de familie vroeg: maar als ik niet langskom, gaat hij dan niet dood? Kan ik dan nog afscheid nemen? Ik kon niet garanderen dat een 80-jarige dementerende patiënt niet overleed, dus liet ik het vaak toch toe. Ik worstelde met tegenstrijdige gevoelens. Je gunt het iedereen om op de laatste momenten samen te zijn met de mensen van wie je houdt. Daar wil je niet tussenin staan.”
Respect voor elkaar in coronatijd
“Het was een rampzalige tijd. Dat zeker. Maar ik merkte wel sterk wat mijn krachten zijn. Mijn geduld, altijd voor rede vatbaar, de rust in me, waarmee ik iemand gemakkelijk kan kalmeren. Door respectvol met iedereen om te gaan, krijg je zoveel meer voor elkaar. Het is de manier waarop je iets zegt. Nu, door corona, is de verdeeldheid over dit virus, en over de vaccinaties enorm. Het zou fijn zijn als we ook hierin respectvol zouden kunnen zijn naar elkaar. Iedereen heeft recht op zijn eigen mening. Zelf ben ik, voor mezelf, niet echt bang geweest voor corona. Maar wel voor mijn eigen omgeving, en mijn patiënten. Daarom heb ik me laten vaccineren. Maar een vaccinatieplicht voor zorgprofessionals zoals in Frankrijk en Griekenland, tja, dat vind ik heel lastig. Eigenlijk vind ik dat je zoiets niet moet kunnen opleggen. Maar aan de andere kant, als je dit soort werk wilt doen, dan is het wel zo veilig. En, door dit soort vaccinaties zijn in het verleden ziektes uitgeroeid, waaraan we normaal gesproken zouden overlijden. Ik vind het echt een moeilijk punt en ik begrijp beide kanten.”
Verpleegkundig Specialist GGZ, Lia Jaeqx, is naast haar werk ook columnist. Ze schreef een column over de uitdagingen die komen kijken bij solliciteren als je zo ontzettend gewild bent!
